Farklı Egzersiz Şiddetlerine Respiratuar Yanıtlar

Pulmoner Ventilasyon

Submaksimal egzersizde dakika ventilasyonu (VE), başlangıçta hızla artar ve plato eğilimine girer. Ancak 30. dakikadan itibaren ventilatuar drift gözlenir. Bu drift esas olarak solunum frekansındaki artıştan kaynaklanır ve vücut sıcaklığındaki yükselişle ilişkilendirilir. İş yükünden fazla havalandırma yaratması verimsiz görünse de, alveoler gaz değişiminin sürekliliği açısından avantaj sağlar.

Kademeli egzersizde ise VE artışı doğrusal değildir. Hafif ve orta şiddetlerde lineer bir yükseliş gözlenirken, %50–75 yüklenmede ilk kırılma noktası (VT1) ortaya çıkar. %85–95 civarında ikinci kırılma (VT2) gerçekleşir. Böylece ventilasyon üç doğrusal segment ve iki kırılma noktasından oluşan karakteristik bir eğri sergiler. Bu kırılmalar antrenman şiddetinin belirlenmesinde önemli eşiklerdir.

GÖRSEL  Ventilasyon yanıtları

Tidal Volüm ve Soluk Frekansı

Submaksimal egzersizde tidal volüm (VT) ilk aşamada artar, daha sonra plato yapar ve ağır submaksimal yüklerde hafif azalabilir. Buna karşın solunum frekansı sürekli yükselerek ventilatuvar driftin temel nedeni haline gelir. Böylece ventilasyonun devamı frekans artışı üzerinden sağlanır. Bu mekanizma uzun süreli egzersizde akciğer kapasitesinin sürdürülebilirliğini destekler.

Incremental egzersizde VT, orta şiddete kadar artar ancak yüksek yüklerde plato yapar ve en sonunda azalma eğilimi gösterebilir. Bu noktadan itibaren ventilasyonun artışı tamamen solunum frekansına bağlı hale gelir. Solunum frekansı iş yüküyle doğrusal artış sergileyerek özellikle VT2 sonrası dik bir yükseliş gösterir. Bu sayede artan metabolik talep karşılanır.

GÖRSEL  Tidal volüm yanıtları

Alveoler Ventilasyon

Submaksimal egzersizde alveoler ventilasyon (VA), dakika ventilasyonuna paralel artar. Ventilatuar driftin başlamasıyla birlikte VA de yükselir. Böylece alveoler ve arteriyel oksijen basıncı arasındaki denge korunur. PaO2 büyük ölçüde sabit tutulurken, alveoler basınç artışı gaz değişimini destekler. Bu, uzun süreli performansın korunması açısından kritik bir mekanizmadır.

Kademeli artan egzersizde VA da VE ile paralel olarak artar ve ventilatuvar eşiklerde kırılma noktaları gösterir. Artan VA, alveoler oksijen basıncını (PAO2) çok hızlı bir şekilde yükseltir ve PaO2’yi sabit tutar. Böylece alveoler gaz ve venöz kan arasındaki denge sürdürülebilir. Ancak yüksek şiddetlerde alveol-arteriyel oksijen farkı artarak verimlilikte bir miktar kayba neden olur.

Eksternal Respirasyon

Submaksimal egzersizde PaO2 genellikle sabit kalırken, alveol ve arteriyel oksijen farkı yani ((A-a)PO2 diff) hafif artar. Bu durum gaz değişiminde küçük bir verimsizliği gösterse de, egzersizi sınırlandıracak boyutta değildir. SaO2 korunur, ancak SvO2 azalır. Böylece arteriyovenöz oksijen farkı artarak kasların artan oksijen tüketimine uyum sağlanır.

Kademeli artan egzersizde (A-a)PO2 farkı, PAO2’nin oldukça hızlı artışına paralel olarak yükselir. PaO2 normal sınırlar içinde korunurken alveoler basınç daha hızlı artar. Bu, alveoler gaz karışımının arteriyel kana aktarımını kolaylaştırır. Sonuçta SaO2 çoğunlukla korunur, ancak SvO2 %15’e kadar düşer. Bu dramatik düşüş, kasların oksijen ekstraksiyon kapasitesini yansıtır.

İnternal Respirasyon

Submaksimal egzersizde arteriyel oksijen basıncı (PaO2) korunur, ancak venöz parsiyel basınç (PvO2) ve satürasyon (SvO2) düşer. Bu durum kaslarda oksijen kullanımının arttığını gösterir. Arteriyovenöz fark (a-vO2 diff) yükselerek dokuların metabolik taleplerini karşılar. Ayrıca, artan ventilasyon nedeniyle PaCO2 hafif azalırken, PvCO2 kaslarda yükselir.

Incremental egzersizde oksijen disosiasyonu çok daha belirgin hale gelir. Daha yüksek sıcaklık, düşük pH ve artmış PCO₂ gibi faktörler oksijenin hemoglobinden ayrılmasını kolaylaştırır. Sonuçta PvO2 düşer, SvO2 hızla azalır ve a-vO2 farkı plato yaparak maksimuma ulaşır. Aynı zamanda PvCO2 yükselirken, PaCO2 hiperventilasyon sayesinde sabit tutulur veya hafifçe azalır.

Sonuç olarak,

Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.

SSPS - level up yourself

Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.