İnsan vücudu sürekli olarak ATP'ye ihtiyaç duyduğu için aralıksız olarak O2 tüketir ve CO2 üretir. Eğer vücudumuzdaki CO2 miktarı belli bir aralığın üstüne çıkarsa, bu durumda hücre fonksiyonu için uygun olmayan asidik bir ortam meydana gelir.
Respiratuvar sistem gazların değişimini sağlayarak CO2'nin uzaklaştırılmasını ve O2'nin içeri alınmasını sağlar. Kardiyovasküler sistem ise bu kritik gazları içeren kanın akciğer ve vücut hücreleri arasında taşınmasından sorumludur. Böylece zararlı madde birikiminin önüne geçilir ve enerji üretiminin sürekliliği sağlanır.
GÖRSEL - Solunum sisteminde iletken bölge
Solunum sistemi fonksiyonel olarak 2'ye ayrılır. İletken bölge (conductive zone); burun, nazal boşluk, yutak, gırtlak, trakea ve bronşlardan oluşur. İletken bölge içeri alınan havayı ısıtıp, nemlendirip, filtre edip akciğerlere iletmekten sorumludur. Respiratuvar bölge (respiratory zone) ise bronşiyoller ve alveollerden meydana gelir. Gaz değişiminin meydana geldiği kısımdır.
Gazlar, basıncın yüksek olduğu ortamdan düşük olduğu ortama doğru difüzyonla hareket eder.
Vücuda gerekli O2'yi sağlamak ve fazlalık CO2'yi uzaklaştırmak respirasyon olarak isimlendirilir. Respirasyon temelde 4 temel adımdan meydana gelir; pulmoner ventilasyon, eksternal respirasyon, gaz taşınması ve internal respirasyon.
GÖRSEL - Solunum sisteminde respiratuvar bölge
Pulmoner Ventilasyon
Nefes alıp-verme olayını ifade eder. Ventilasyon esnasında akciğerlerdeki alveoller ve atmosfer arasında hava değişimi gerçekleşir. Nefes alma O2'nin akciğerlere girişini, nefes verme CO2'nin akciğerlerden uzaklaştırılmasını sağlar.
Eksternal Respirasyon
Akciğerlerin pulmoner alveolleri ve pulmoner kılcallardaki kan arasında gerçekleşen gaz değişimini ifade eder. Bu olay neticesinde pulmoner kılcallardaki kan O2 kazanırken CO2 kaybeder.
Gaz Taşınması
Pulmoner kılcallarda kan dolaşımına geçen O2 bütün doku hücrelerine taşınır. Doku hücrelerinden toplanan CO2 ise kan dolaşımıyla akciğerlere taşınır.
İnternal Respirasyon
Sistemik kılcallardaki kan ile doku hücreleri arasında meydana gelen gaz değişimini ifade eder. Bu olay neticesinde kandaki O2 seviyesi azalır ancak CO2 miktarı artar.
GÖRSEL - Respirasyondaki eylemler
Sonuç olarak, solunum sistemi CO2’yi uzaklaştırırken O2’nin vücuda alınması sağlar. Bu sistemin bütünsel işleyişi için kardiyovasküler sistem taşımadan sorumludur. Solunum sistemi iletken ve respiratuvar olmak üzere iki fonksiyonel bölgeden oluşur. İletken bölge içeri alınan havayı ısıtıp, nemlendirip, filtre ederek akciğerlere yollar. Respiratuvar bölge gaz değişiminin sağlandığı bölgedir, bronşiyoller ve alveollerden oluşur. Respirasyon 4 temel adımdan meydana gelir. Pulmoner ventilasyon nefes alıp-vermeyi, eksternal respirasyon pulmoner alveollerdeki gaz değişimini, gaz taşınması CO2 ve O2'nin vücutta taşınmasını, internal respirasyon ise sistemik kılcallardaki gaz değişimini ifade eder.
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.