Ventilasyonda Görevli Kaslar

Akciğerlerin hacmi artıp azaldığında içerisindeki basınç değişir. İçerisindeki basıncın değişmesiyle atmosferle arasında bir basınç farkı oluşur. Basınç farkının oluşmasıyla gazlar hareket eder ve böylece inspirasyon-ekspirasyon gerçekleşir. Bu yazımızda akciğer hacim değişiklinde hangi kasın hangi rolü aldığını anlattık.

İnspirasyon Kaslarının Kasılması

İnspirasyona başlamadan önce bütün respirasyon kasları gevşek haldedir. İnspirasyon kaslarının kasılmasıyla torasik kavitenin alanı genişler. Torasik kavitenin alanını genişletmekten sorumlu olan kaslar: diyafram ve eksternal interkostal kaslardır. 

GÖRSEL  Ventilasonda görevli kaslar

Diyafram gevşek haldeyken torasik kaviteye doğru kubbeli bir yapıya sahiptir. Kasıldığında kubbemsi yapısının ucu alçalmaya başlar böylece torasik kavitenin vertikal boyutunu artırmış olur. Normal inspirasyonda yaklaşık 1 santimlik alçalma yapan diyafram kuvvetli inspirasyonda 10 santim kadar alçalma yapabilir.

"Torasik kavite ya da göğüs boşluğu olarak ifade edilen bölüm göğüs kafesinizin içinde organlarınızı kapsayan alandır."

Alçalan diyafram abdominal bölge içeriğini aşağı ve dışarı doğru iter. Bu yüzden derin nefes alırken göbeğiniz varmış gibi görünebilir, merak etmeyin. Normal inspirasyonun gerçekleşmesini sağlayan torasik kavite genişlemesinin %75'i diyaframa aittir.

Eksternal interkostal kaslar kaburgaların arasında yer alır. Buna ek olarak, internal interkostal kasların üzerinde konumlanmışlardır. Eksternal interkostal kasların kasılmasıyla beraber göğüs kafesi hem yanlara hem de ileri doğru hacim kazanır. Yani bu kasların kasılmasıyla sternum hem ileri hem de yukarı yönde hareket eder.

GÖRSEL  Normal ve derin inspirasyon

"Derin nefes almak için yardımcı kaslar (sternokleidomastoid, skalenes ve pektoralis minor) devreye girer ve diyafram daha kuvvetli kasılır."

İnspirasyon Kaslarının Gevşemesi

İnspirasyonun sonunda diyafram ve eksternal interkostal kaslar gevşer. Bu gevşeme neticesinde torasik kavitenin hacmini artıracak bir kuvvet kalmaz. Torasik kavitenin eski hacmine geri dönmesiyle beraber elastik özelliği bulunan akciğerler de esnetilmiş balon gibi inspirasyon öncesi şekillerine döner.

Akciğerlerin hacminin azalmasıyla içerisinde bulunan havanın basıncı artar. Bu basınç artışı 760mmHg değerinden daha yükseğe ulaştığında değer tekrar normale dönene kadar dışarı hava akışı olur. Buradan anlaşılacağı üzere, normal ekspirasyon pasif bir eylemdir.

Aktif Ekspirasyon

Normal ekspirasyon, kasların gevşemesi ve akciğerlerin elastik özelliğinden ötürü pasif ve enerji harcanmayan bir olaydır. Ancak bazı durumlarda akciğerin içini daha fazla veya daha hızlı boşaltmamız gerekebilir. Bunu gerçekleştirebilmek için de torasik kavitenin daralmasını sağlayan kaslarımız var.

Normal ekspirasyonda akciğer hacmi çok fazla azalmadığı için basıncı atmosferden çok da farklı olmaz. Yani daha fazla ve daha hızlı nefes verebilmek için atmosferle olan basınç farkını normale kıyasla daha çok artırmak gerekir.

"Ekspirasyonun kaslar aracılığıyla gerçekleştirilmesine aktif ekspirasyon denir. "

Aktif ekspirasyonun en önemli kasları abdominal duvar kaslarıdır. Bu kasların kasılmasıyla intra-abdominal basınç artar, bu basınç diyaframın torasik kaviteye uzanan ucunu daha da yukarı iterek torasik kavitenin daralmasına neden olur. İnternal interkostal kaslar ise göğüs duvarını düzleştirir. Böylece akciğerlerin hacmi iyice daraltılır ve hava basıncı yükseltilir.

GÖRSEL  Normal ve aktif ekspirasyon

Sonuç olarak,

Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.

SSPS - level up yourself

Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.