Gastrointestinal (GI) kanal, yemek borusundan anüse kadar uzanan yaklaşık 5 metre uzunluğunda kaslı bir tüptür. GI kanalın çeşitli bölümleri, farklı sindirim işlevlerini yerine getirmek üzere özelleşmiştir. Kanalın içinden yiyeceklerin geçtiği boşluğa lümen denir.
GI Kanalın Duvar Yapısı
Bu kanalın duvarı 4 katmandan oluşur: seroza, kas tabakası, submukoza ve mukoza. Bu katmanlar, kanalın farklı bölgelerinde değişiklik gösterebilir. Ancak her zaman belirgin olarak kalırlar.
GÖRSEL GI duvarın katmanları
Seroza, en dış katmandır. Bu katman, karın duvarının iç yüzeyini kaplayan periton ile süreklidir. Seröz membranlar, sıvı salgılayarak zar yüzeylerinin nemli kalmasını ve dokular arası sürtünmenin azalmasını sağlar.
Periton, karın boşluğunu kaplayan ve karın içi organları saran bir zardır. Bu zar mezenteri adı verilen katlantılar yapmıştır. Mezenterinin görevi organların konumunu korurken kan ve sinir damarlarıyla beslenmelerine olanak tanımaktır.
Kas tabakası, serozanın hemen altında bulunur ve düz kas dokusundan oluşan iki katmana sahiptir. Dış kas tabakası uzunlamasına düzenlenmiştir ve kasılmaları tüpü kısaltır. İç kas tabakası ise tüp etrafında dairesel olarak düzenlenmiştir ve kasılmaları tüpü daraltır.
Submukoza, kas tabakası ile mukozanın arasında bulunur ve bağ dokudan meydana gelir. Bu bağ dokunun içine gömülü sinirler, mukus bezleri, lenfatik damarlar ve kan damarları vardır. Submukoza, en iç katman olan mukozayı kas tabakasına bağlar.
Mukoza, GI kanalın iç katmanıdır ve lümene temas eden epitel ile desteklenir. Yüzey alanını artırmak için kıvrımlıdır ve sindirim için enzimler salgılar. Bazı bölgelerde sadece mukus salgılar ve hücreleri korur.
GÖRSEL Mezenteri
GI Kanaldaki Hareketler
Düz kas dokusunun kasılması, GI kanalda iki farklı hareket türü üretir: karıştırma hareketleri ve ilerletme hareketleri. Segmentasyon, halka şeklindeki kasılmaları ve ardından kanal boyunca birden fazla yerde gevşemeyi içerir. Bu alternatif segmental kasılmalar, lümen içeriğini sindirim salgılarıyla karıştırmaya yardımcı olur ve özellikle ince bağırsakta sık görülür.
Peristalsis ise GI kanal içindeki lümen içeriğini ilerleten bir harekettir. Dairesel ve uzunlamasına kas tabakalarının koordineli kasılması ve gevşemesi, bir kasılma dalgası oluşturur.
Bu dalganın etkisiyle lümen içeriği ileri hareket eder, diş macunu tüpündeki diş macununun itilmesine benzer. Peristaltik kasılmalar, besini GI kanalın bir bölümünden diğerine taşır.
GÖRSEL Segmentasyon ve Peristaltis
Sonuç olarak,
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.