Hidrofilik özellikli peptid hormonlar kanda çözündüğü için kolayca taşınabilir. Lipofilik yapılı steroidler ve tiroid hormonları ise kanda tek başlarına taşınamaz. Bu hormonların bağlayıcı kan proteinleri aracılığıyla taşınması gerekir.
Karaciğerde sentezlenen albuminler ve globulinler hormon taşımasında görev alır. Bir hormon proteine bağlı olduğu zamann aktif formda değildir.
GÖRSEL Bağlı hormon (inaktif)
Hormonun hedef hücreye etki edebilmesi için öncelikle taşıyıcı proteinden ayrılması yani serbest forma geçmesi gerekir. Serbest hormon (aktif hormon) endotelden çıkıp reseptöre bağlanabilir dolayısıyla hücresel yanıtlar oluşturabilir.
Proteinler, hormonları sadece taşımaktan sorumlu değildir. Onları plazmada ve karaciğerde bulunan enzimlerden ve böbrekler tarafından filtre edilmekten korur. Bu yüzden, bağlı hormon haftalarca dolaşımda kalabilirken serbest hormon için dakikalar söz konusudur.
GÖRSEL Kanda peptid ve steroid hormon
Hormon sekresyonu tamamlandıktan sonra plazma konsantrasyonunun yarıya düşüş zamanı yarılanma-ömrü olarak adlandırılır. Bu süre, hidrofiliklerde kısayken hidrofobiklerde daha uzundur. Hormondan uzun süreli bir etki isteniyorsa düzenli sekresyon yapılması gereklidir.
Katekolaminlerin %50'si plazmada bağlı olarak dolaşır. Bu bağlamada sorumlu protein albumindir. Hidrofilik özelliklerinden ötürü bağlı formunun önemsiz olduğu düşünülmektedir.
"Katekolaminlerin sekresyon sonrası konsantrasyonu çok hızlı düşer. Yarılanma-ömürleri birkaç dakikadır."
GÖRSEL Sertbest hormonlar ve hücresel yanıtlar
Steroidlerin %99'luk kısmı albumin ve globulinlerle taşınır. Aldosteron ise yalnızca %50 bağlıdır. Yarılan ömrü açısından kortizolü değerlendirirsek 60-90 dakikalık bir zamandan bahsediyoruz demektir.
Serbest yapılı hormonlar hücresel yanıt alındıktan sonra uzaklaştırılır. Serbest miktarın korunması için bağlı hormonlardan serbeste geçiş yapılır, eksilen bağlı hormon miktarı yerine koyulur. Böylece bağlı-serbest hormon oranı korunur.
Sonuç olarak,
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.