Hormon Sentezi

Hormonların hedef dokuya ulaşarak etkilerini gösterebilmesi için önce hücresel düzeyde üretilmeleri gerekir. Bu üretim sürecinde kullanılan temel yapı taşları kolesterol, amino asitler ve bazı hormonlarda karbonhidratlardır. Hormonların kimyasal sınıfı, onların hangi maddelerden sentezlendiğini ve hücre içi işlenme süreçlerinin nasıl ilerlediğini belirleyen en kritik faktördür.

Amin Hormonların Sentezi

Amin hormonlar, Vander’ın tanımlamasıyla tyrosine derivatives olarak sınıflandırılır. Bunlar iki gruba ayrılır: tiroid hormonları ve katekolaminler. Tiroid hormonları iki tirozin kalıntısının iyotlanmasıyla oluşur ve T₃ ile T₄ formlarını içerir. Aromatik halka yapıları nedeniyle lipofilik özellik gösterirler ve hücre içine kolayca difüze olabilirler.

GÖRSEL  T3 ve norepinefrin yapısı

Katekolaminler ise tek bir tirozin molekülünün ardışık modifikasyonlarla dönüştürülmesiyle üretilir. Tirozin önce L-DOPA’ya, ardından dopamin ve norepinefrine dönüştürülür. Epinefrin oluşumu için norepinefrin kromaffin granülünden çıkıp farklı bir enzimle yeniden işlenir. Bu hormonlar suda çözünür ve veziküllerde depolanarak exocytosis ile salınır.

Peptid ve Protein Hormonların Sentezi

Peptid hormonlar Vander’ın ifadesiyle her zaman büyük bir inactive precursor formunda üretilir. Ribozomlarda sentezlenen ilk ürün preprohormone olarak adlandırılır ve sinyal peptidi sayesinde rough ER içine alınır. Burada proteolitik enzimlerle işlenerek prohormone hâline getirilir.

Prohormon golgi cisimciğine taşınır ve post-translational modification basamaklarıyla aktif hormona dönüştürülür. Bu hormonlar sekretuvar veziküllerde depolanır ve uyarı geldiğinde ekzositoz ile dolaşıma salınır. Proinsülinden C-peptid ayrılması, Vander’ın kitabındaki klasik örneklerden biridir ve bu mekanizmanın tipik bir göstergesidir.

GÖRSEL  İnsülinde post-translasyonel modifikasyon

Steroid Hormonların Sentezi

Steroid hormonlar yalnızca kolesterol türevleridir ve tümü Vander’ın tanımıyla lipid-soluble hormones sınıfında yer alır. Sentez, kolesterolün mitokondride pregnenolona dönüştürülmesiyle başlar; pregnenolon daha sonra smooth ER’ye taşınır ve burada dokunun ihtiyaç duyduğu spesifik steroid hormona çevrilir.

Steroidlerin en kritik özelliği veziküllerde depolanamıyor olmalarıdır. Lipofilik oldukları için üretildikleri anda plazma membranından serbestçe difüze olurlar. Bu nedenle adrenal korteks ve gonadlar steroid hormonları “gerektiği anda” sentezler. Plazmada albümin ve spesifik taşıyıcı proteinlere gevşek biçimde bağlanarak taşınırlar.

GÖRSEL  Steroid hormon sentezi

Steroid hormonların salgı modeli peptid hormonlardan tamamen farklıdır; çünkü suya düşük çözünürlükleri nedeniyle dolaşımda koruyucu taşıyıcı proteinlere ihtiyaç duyarlar. Bu özellik, yarı ömürlerinin uzun olmasını ve etkilerinin daha kalıcı sürmesini sağlar. Buna karşılık, katekolaminler ve peptidler kısa yarı ömürlüdür ve hızlı, geçici yanıtlar oluşturur.

Hormonların sentezlenmesi fizyolojik düzenlemenin yalnızca ilk adımıdır. Bu hormonların hangi uyaranla salgılandığı, dolaşımda serbest mi yoksa bağlı mı taşındığı ve hedef hücrelerde hangi reseptörlerle etkileştiği endokrin kontrolün temelini oluşturur. Bir sonraki bölümde hormon sekresyonunun düzenlenmesini, taşıma stratejilerini ve hormonların hücresel sinyal mekanizmalarını ayrıntılı biçimde inceleyeceğiz.

Sonuç olarak,

Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.

SSPS - level up yourself

Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.