Hormonların hedef dokuya gidip etki gösterebilmesi için öncesinde üretilmeleri yani sentezlenmeleri gerekir. Hormon sentezinde kullanılan yapılar; kolesterol, amino asitler ve bazen de karbonhidratlardır.
Steroid Hormon Sentezi
Bütün steroid hormonlarda 4 karbon halkalı yapı bulunur. Buna sebep olan şey öncül maddelerinin kolesterol olmasıdır. Bu hormonlara farklı özellikleri kazandıran şey ise fonksiyonel grubun değişkenliğidir.
Kolesterolden ötürü yağda çözünürler (lipofilik) ancak suyla ilişkileri kötüdür (hidrofobik). Sentezin başında kolesterol mitokondri içinde pregnenolona dönüştürülüp endoplazmik retikuluma aktarılır.
Endoplazmik retikulumda istenilen hormon elde edilir. Steroid hormonlar ihtiyaç duyulduğu zaman üretilir, depolanamadığı için üretildiği gibi plazma membrandan difüzyonla dolaşıma geçer.
GÖRSEL Steroid hormon sentezi
Peptid Hormon Sentezi
Gerekli amino asit dizilimi için öncelikle mRNA oluşumu gereklidir. Ribozomlar mRNAda kodlu olan proteini sentezler. Sentezlenen protein aktif değildir, preprohormon yapısındadır.
Preprohormon endoplazmik retikuluma aktarılır ve küçük bir değişimle prohormona dönüştürülür. Devamında golgi cisimciğine iletilir; aktif forma dönüştürülür (posttranslasyonel modifikasyon) ve veziküller aracılığıyla sitoplazmada depolanır.
Sekresyon uyarısı geldiğinde, prohormonun hormon dışında kalan maddeleri de veziküllerin ekzositozuyla hücre dışına salınır. Buna basit bir örnek ise proinsülindir. C-peptid kısmına bakınız (connecting peptide).
GÖRSEL İnsülinde posttranslasyonel modifikasyon
Monoamin Hormonların Sentezi
Melatonin hormonu dışında hepsi tirozinden üretilir. Monoamin denme sebebi yapılarında tek tür amino grubuna sahip olmalarıdır. Hepsinin yapısında R grubunun belirgin bir karbon halkası olduğu görülür.
Katekolaminler 1 tirozinden molekülünden modifiye edilmiş hormonlardır. Tiroid hormonları yapısında ise 2 tirozin molekülü yanında iyot atomları yer alır. Yapıları benzer görünse de etkileri bambaşkadır.
GÖRSEL Tiroid hormonu ve norepinefrin
Katekolaminler plazma membran reseptörleri aracılığıyla etki gösterir. Tirodi hormonları ise steroidler gibi intraselüler reseptörle gen aktivasyonu gerçekleştirir.
Katekolaminlerin sentezi için tirozin ilk olarak dopamine dönüştürülür. Dopamin kromafin granülüne girer ve norepinefrine dönüştürülür. Epinefrine dönüştürülebilmesi için granülden çıkar. Devamında ise üretilen hormonlar kromaffin granüllerinde veziküllerde depolanır.
Sonuç olarak,
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.