Kaslarımızı tamamen gevşetebildiğimizi düşünüyoruz öyle değil mi? Onları istemli olarak kasabilsek de isteyerek tamamen gevşemelerini sağlayamıyoruz.
Kas Tonusu
Kaslarımızda bizim isteğimiz dışında bulunan düşük seviyeli bu kasılmaya kas tonusu denir. Kas tonusu neden oluşur, nasıl meydana gelir diye soranlar olabilir. Beyin ve omurilik tarafından motor ünitelerin değişmeli olarak düşük seviyeli şekilde aktivite edilmesiyle oluşur.
Kas tonusu, temelde, postürümüzü oluşturmaktan görevlidir. Boynunuzun arkasındaki kaslarda sürekli olarak bir gerilim olmasaydı kafanız karşıya değil yere bakıyor olurdu. Ya da damar duvarlarındaki kas tonusu olmasaydı kan akışının sürekliliği sağlanamazdı.
GÖRSEL Kafa tasını tutan boyun kasları
Konsantrik ve Eksantrik Kasılma
Kas lifleri uyarı aldıklarında kasılır ve boylarında kısalma gerçekleşir. Elinize dambıl alıp biceps brachii kasını çalışmak istediğinizde dirseğinizi büker ve ağırlığı yukarı kaldırırsınız. Bu durumda biceps brachii toplanır ve şişer yani boyu kısalır.
Kasınız kasılırken boyu kısalıyorsa buna konsantrik kasılma denir. Konsantrik kasılmada yer çekiminin nesneye uyguladığından daha fazla kuvvet üretiriz, böylece nesne yer çekimine zıt yönde hareket eder.
GÖRSEL Dirsek fleksörlerinde konsantrik kasılma
Kaslarımızın ikinci bir kasılma türü daha var: eksantrik. Şimdi sizden kaldırdığınız dambılı yavaş ve kontrollü şekilde yere indirmenizi istiyorum. Bu kontrollü hareketi yaparken kaslarınızın hala gergin olduğunu ve kas liflerinizin boyunun uzadığını fark ettiniz mi?
Kasılma anında kas boyunda uzama meydana geliyorsa buna eksantrik kasılma denir. Bir bardak suyu ağzınıza götürürken kaslarınız konsantrik, tekrar masaya bırakırken eksantrik kasılır.
GÖRSEL Dirsek fleksiyonu eksantrik kasılma
Bir nesneyi yerden kaldırmak için konsantrik kuvvet üretmeniz gerekir. Deadlifti ele alalım; yükü yerden kaldırırken hamstring ve gluteus grubu kaslar yer çekimine kıyasla daha fazla kuvvet uygular, yükü yer çekimine zıt yönde hareket ettirirler konsantrik kasılırlar.
Aynı yükü yavaşça geri bırakmak için bu kaslarda eksantrik kasılma gerçekleşir. Yer çekimine kıyasla biraz daha az kuvvet uygularlar, bu yüzden nesne yere doğru hareket ederken kasların boyu uzar yani eksantrik kasılırlar.
GÖRSEL Single leg deadlift ve çalışan kaslar
"Eksantrik ve konsantrik kasılmalara izotonik kasılmalar adı verilir."
İzometrik Kasılma
Kasılma yaşayan kas lifinde her zaman uzama veya kısalma meydana gelmek zorunda değildir. Açılmayan bir kavanozun kapağını döndürürken hareket meydana gelmez ancak kaslarınız ciddi oranda çalışır, öyle değil mi?
Kaslarda kasılma olan ancak kas boyunda değişiklik meydana gelmeyen bu kasılmalara izometrik kasılma adı verilir. İzometrik kasılmada sarkomerlerde bir miktar kısalma meydana gelir, bu kısalma tendonların biraz uzayıp gerilmesine sebep olur.
GÖRSEL İzometrik kasılmada sarkomer yapısı
Kasın bütününe bakarsanız bir sertleşme ve bir toplanma gözlemleyebilirsiniz ancak eklem açısında değişiklik meydana gelmediğini de görürsünüz. Başka bir örnek arayan varsa duvarı itmeyi veya bir arabayı tutup kaldırmayı deneyebilirsiniz.
Sonuç olarak,
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.