Canlılık faaliyetinin devam edebilmesi için bazal metabolizma hızına sahibiz. Bu da vücudumuzda sürekli olarak yapım-yıkım reaksiyonlarının gerçekleştiğini ifade eder. Bir kimyasal reaksiyon meydana geldiğinde maddelerin atomları yeniden düzenlenir. Bu sebeple yeni kimyasal özelliklere sahip ürünler ortaya çıkar.
Yeni kimyasal özelliklere sahip ürünleri ortaya çıkartan birkaç tür kimyasal reaksiyon bulunur: Anabolik, katabolik ve değişim reaksiyonları.
İki ya da daha fazla atomun, iyonun veya molekülün daha büyük bir yapı oluşturmak için birleştirilmesi işlemlerine anabolik reaksiyonlar denir. Anabolik reaksiyonlar sentez reaksiyonları olarak da karşımıza çıkabilir. Sentez kelimesi bir araya getirmek ya da birleştirmek demektir.
Amino asittlerin birleşerek daha büyük olan protein yapıları oluşturmaları anabolik reaksiyonlara güzel bir örnektir. Anabolik reaksiyonlar genellikle endergoniktir çünkü ortama saldıklarından daha fazla enerjiyi oluşturdukları üründe (bağlarda) depolarlar. Ortamın serbest enerjisini azaltmış olurlar.
GÖRSEL - Anabolik (sentez) reaksiyonlar
Katabolik reaksiyonlar büyük moleküllerin daha küçük yapılı hallerine parçalanmalarını ifade eder. Katabolik reaksiyonlara örnek olarak kaslarımızdaki glikojen depolarından glukoz parçalarının koparılmasını örnek verebiliriz.
Katabolik reaksiyonların eksergonik olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü reaksiyonun gerçekleşmesi için harcanan enerji ortama salınandan daha azdır, ortamda serbest enerji miktarı reaksiyon öncesine kıyasla artık daha fazladır.
GÖRSEL - Katabolik reaksiyonlar
Yukarda bahsettiğimiz reaksiyonlardan farklı olarak vücudumuzda gerçekleşen reaksiyonların çoğu değişim reaksiyonlarıdır. Bu reaksiyonlar hem anabolik hem de katabolik reaksiyonların eşzamanlı gerçekleşmesini ifade eder.
Bunu örneklendirmek gerekirse ATP'den glukoz molekülüne fosfat aktarımını ele alabiliriz. Bu reaksiyon enerji sistemlerinden olan glikolizin birinci basamağıdır, ve değişim reaksiyonlarına ilişkin güzel bir örnektir. Eşzamanlı olarak kimyasal bağ yıkımı ve bağ yapımı söz konusudur.
GÖRSEL - Değişim reaksiyonu
Sonuç olarak, vücudumuzda sürekli olarak yapım-yıkım reaksiyonları gerçekleşir. Yeni özelliklere sahip moleküller anabolik, katabolik ve değişim reaksiyonları sonucu ortaya çıkar. Amino asitlerden protein yapımı anabolik, glikojenden glukozların koparılması katabolik, ATP'den glukoza fosfat aktarımı ise değişim reaksiyonuna örnektir. Vücudumuzda sürekli olarak gerçekleşen reaksiyonların çoğunluğu bağ yıkımı ve bağ yapımının eşzamanlı meydana geldiği değişim reaksiyonlarıdır.
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
