Vücudumuzdaki kimyasallar iki ana sınıftan birine girer: organik veya inorganik bileşikler. Organik bileşikler mutlaka karbon ve bunun yanında çoğu zaman hidrojen içerir, canlılar tarafından yapılırlar. Tüm organik bileşikler kovalent bağlı moleküllerdir ve çoğu büyük yapılıdır.
Karbon, büyük moleküller meydana getirebilmek için en dış katmanında bulunan dört valans elektronu aracılığıyla diğer karbonlarla kovalent bağlar yapar. Organik bileşiklerin karbon iskeletine bağlı olan, fonksiyonel gruplar (karboksil, hidroksil, ester, fosfat, amino gibi) yapıya ayırt edici kimyasal özellikler kazandırır.
Monomerler daha büyük molekülleri oluşturmak için birleşirler. Monomer, organik bileşiklerin en küçük yapı taşlarına denir.
Monomerlerin daha büyük molekülleri oluşturmak için birleşmesi olayında dehidrasyon sentezi reaksiyonu gerçekleşir. Bu reaksiyon esnasında ortama bir molekül su bırakılır. Herkes suyun kimyasal yapısını bildiği için aşağıda görseli anlamak zor olmayacaktır.
GÖRSEL - Dehidrasyon sentezi reaksiyonu
Bu reaksiyonun tersi ise hidroliz reaksiyonu olarak adlandırılır. Hidroliz reaksiyonu esnasında büyük yapılı moleküller parçalanır ve daha küçük yapılılar elde edilir.
Bu reaksiyon gerçekleşirken görselden de görebileceğiniz gibi ortamdan bir su molekülü eksilir. Bu su molekülü ürünlerin bağ yapması gereken kısımlarını doyurmak için kullanılır.
GÖRSEL - Hidroliz reaksiyonu
Organik bileşikler başlığı altında inceleyeceğimiz bir çok yapı var. Bunlar arasında karbonhidratlar, lipidler, proteinler, enzimler, nükleik asitler (DNA-RNA) ve Adenozin Trifosfat (ATP) molekülü bulunmaktadır. Bahsi geçen her başlık ayrı olarak gerekli detaylar dahilinde ele alınıp yazıldı.
Sonuç olarak, organik bileşikler mutlaka karbon içeren ve canlılar tarafından üretilen, kovalent bağ ile oluşmuş büyük yapılı bileşiklerdir. Karbon atomları birbirleriyle bağlanarak büyük karbon iskeletleri oluşturur. Buna ek olarak karbon atomlarının 4 valans elektronu olduğu için büyük yapılı bileşikler elde edilir. Karbon iskelete bağlı olan, fonksiyonel gruplar yapıya ayırt edici kimyasal özellikler kazandırır. Organik bileşiklerin en küçük yapı taşlarına monomer denir. Monomerlerin daha büyük yapılar için birleşmesi dehidrasyon sentezi reaksiyonudur ve ortama su bırakılır. Büyük yapılardan monomerlerin koparılması hidroliz reaksiyonudur ve ortamdan su alınır. Karbonhidratlar, lipidler, proteinler, enzimler, nükleik asitler ve ATP çok önemli organik bileşiklerdir.
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
