Kalp kası fonksiyon görebilmek için iskelet kasları gibi ATP resentezleyip hidrolize uğratmalıdır. Hücre hacminin çoğunluk kısmının mitokondriler tarafından oluşturulması onu aerobik enerji makinesi haline getirmiştir. Peki bu aerobik enerji makinesi yakıt olarak ne kullanıyor ya da atıklardan nasıl temizleniyor?
Kardiyomiyositte ATP Üretimi
İskelet kasının aksine, kalp kası hücrelerinde ATP üretimi neredeyse tamamen aerobik olarak gerçekleşir. Bu özelliğini ona kazandıran şey kardiyomiyosit hacminin %30-35'lik kısmını mitokondrilerin oluşturmasıdır.
Kardiyomiyositlerde mitokondriler hem çok sayıda hem de büyük yapıdadır. Bu hücrelerin dinlenme anında tercih ettiği yakıt türü %60 yağ asitleri, %35 glukoz, %5 laktat ve keton parçacıklarıdır.
Yüksek şiddetli egzersiz esnasında iskelet kasları ciddi oranda laktat üretir. Bu laktat dolaşıma salındıktan sonra kalbe taşınır.
GÖRSEL - Egzersizde laktat üretimi
Laktat üretiminin yüksek olduğu dönemlerde kardiyomiyositlerin tercihi laktat molekülüdür. Öğün tüketimi sonrasında bir değerlendirme yaptığımızda ise glukozun ana tercih olacağını söyleyebiliriz. Kan glukozu öğünden sonra 1-3 saat boyunca normalden yüksek kalabilir, bu durumda bütün hücrelerin tercihi glukozu enerji olarak kullanmak olur.
"Dinlenme anında miyokardın tercih ettiği ana yakıt kaynağı yağ asitleridir."
Koroner Dolaşım
Aerobik enerji üretimi bolca O2 tüketimi ve sürekli CO2 üretimini ifade eder, yani bol kan ihtiyacı demektir. Kalpte kandan çok ne var diyebilirsiniz ancak kalp kendi içinde dolaşan kandan beslenemez. Kalbin fonksiyonunu devam ettirebilmesi için damarlar ile kan beslemesine ihtiyacı vardır.
"Kalp odacıklarında dolaşan kandan beslenemez, koroner dolaşıma ihtiyaç duyar."
Bu ihtiyaca uygun olarak pompaladığı kandan ilk nasiplenen de kalbin kendisidir. Aortadan dallanan ilk 2 kan damarı sağ ve sol koroner arterdir. Sağ koroner arter sağ atriyum ve ventrikülü, sol koroner arter sol atriyum ve ventrikülü besler. Kapillerde madde alış-verişi sonrasında ise koroner venler kanı sağ atriyuma boşaltır
GÖRSEL - Koroner arter ve venler
Oksijen ihtiyacı ve kulanımı yüksek olduğu için koroner dolaşımdaki oksijenin %70'lik kısmı kandan çıkartılır ve dokulara alınır. Kalp buna ek olarak, hem dinlenme (5 L) hem de şiddetli egzersiz anında (25 L) kardiyak çıktının %4-5'lik oranını alır, çünkü artan egzersiz şiddeti kalbin iş yükünü de aynı oranda artırır.
"Kardiyak çıktının %4-5'lik kısmı hem egzersiz hem de dinlenmede koroner dolaşıma yollanır."
Sonuç olarak, kardiyomiyositlerde ATP üretimi neredeyse tamamen aerobik yollarla gerçekleşir. Dinlenme anında %60 yağ asitleri %35 glukoz molekülleri tercih edilir. Şiddetli egzersiz anında laktat üretiminin artıp kana verilmesiyle yakıt tercihi laktat olarak değişir. Karbonhidrat içeren bir öğün yakıt kaynağını kan glukozu normale dönene kadar glukoz olarak değiştirir. Aortadan çıkan ilk 2 damar kalbin sağını ve solunu besleyen sağ ve sol koroner arterlerdir. Kardiyak kapillerinde gezen oksijenin %70'lik kısmı dokuya çıkartılır. Kardiyak çıktının %4-5'lik kısmı hem dinlenme hem de egzersiz anında koroner dolaşıma yollanır.
Konuya ilişkin bilginizi tamamlamak ve kendinize seviye atlatmak için önceki ve sonraki yazılara göz atmayı ihmal etmeyin. Linklere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
SSPS - level up yourself
Bu ve sitemizde yer alan diğer yazılar SSPS spor ve sağlık bilimleri kütüphanesi kaynakları kullanılarak hazırlanmıştır.
Solunum Sistemi
Kardiyovasküler Sistem
